تعاریف مفهومی
اختلالات شخصیت: الگويي پايدار از رفتار و تجربه دروني است كه با انتظارات فرهنگي، به ميزان قابل توجهي مغايرت دارد، فراگير و نافذ است، و در دوران نوجواني يا اوايل بزرگسالي آغاز مي شود، در طي زمان پايدار است و به پريشاني يا اختلال منجر مي شود (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391). بر اساس طبقه بندی راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانیف اختلالات شخصیت شامل ده اختلال می باشد.
اختلال شخصيت پارانويايي: خصوصيت اصلي اين اختلال ميل نافذ و بي مورد به تعبير اعمال ديگران به عنوان عمل تحقيرآميز و تهديد كننده عمدي است. اين ميل در اوايل جواني شروع شده و خود را در زمينه هاي مختلف نشان مي دهد. تقريباً همه آنها نگران نوعي آسيب ديدن و سوء استفاده از جانب ديگران هستند. مبتلايان به اين اختلال به كرات وفاداري و قابل اعتماد بودن دوستان و بستگان خود را مورد پرسش قرار مي دهند. چنين افرادي غالباً حسادت بيمارگونه دارند و بدون دليل در وفاداري همسو و شريك جنسي خود ترديد مي كنند (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
اختلال شخصيت اسکيزوئيد: شخصيت اسكيزوئيد با كناره گيري، عدم دخالت در امور روزمره و اهميت ندادن به ديگران مشخص است. چنين كسي آرام، مردم گريز، درونگرا، و غير اجتماعي است. ممكن است زندگي خود را با جزئي ترين وابستگي عاطفي با ديگران سپري كند (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391). اختلال شخصيت اسکيزوتايپال: اختلال شخصيتي كه با علايم تفكر سحرآميز، عقايد انتساب، تفكر سحر آميز، عقايد انتساب، اشتباه حسي و مسخ واقعيت قسمتي از دنياي روزمره اين افراد است. از نظر مردم اين افراد افرادي عجيب و غيرعادي هستند (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
اختلال شخصيت ضداجتماعي: ويژگي اين اختلال الگوي نافذ بي اعتنايي و زير پا نهادن حقوق ديگران است كه از 15 سالگي شروع مي شود و حداقل سه ويژگي از خصوصيات زير را دارد. 1- ناتواني براي سازگاري با موازين اجتماعي در ارتباط با رفتار قانوني 2- فريبكاري، دروغگويي، استفاده از نام هاي غيرواقعي 3- داشتن رفتار تكانشي و تحريك پذيري 4- عدم احساس مسئوليت و پشيماني 5- بي اعتنايي به ايمني خود و ديگران (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
اختلال شخصيت مرزي: ويژگي افرد مبتلا داشتن حداقل 5 مورد از ويژگي هاي زير را مي باشد. 1- اقدام هاي ديوانه وار براي اجتناب از ترك شدن خيالي يا واقعي 2- الگوي بي ثبات از نوسان خلق 3- داشتن رفتار تكانشي در ول خرجي، سكس، سوء مصرف مواد، رفتارهاي انتحاري 4- احساس مزمن پوچي 5- خشم شديد و نامناسب با ناتواني در كنترل آن 6- تفكر پارانوئيد موقت وابسته به استرس، يا علايم تجزيه اي (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
اختلال شخصيت نمايشي: الگوي نافذ هيجانزدگي و توجه طلبي، كه در اوايل بزرگسالي شروع شده و در زمينه هاي گوناگون وجود دارد و حداقل 5 مورد از ويژگي هاي زير را دارا مي باشد. 1- در موقعيت هايي كه كانون توجه نيست احساس ناراحتي مي كند. 2- تعامل او با ديگران معمولاً با رفتار اغواگرانه و برانگيزاننده جنسي مشخص است. 3- هيجانات را بطور سطحي و با تغييرات سريع ابراز مي كند. 4- مستمراً از ظاهر فيزيكي خود براي جلب توجه استفاده مي كند. 5- سبك گفتار او برداشتگرايانه و فاقد جزئيات است. 6- بيان هيجانات مبالغه آميز، نمايشي و توام با خودنمايي است. 7- تلقين پذير است. 8- روابط را صميمانه تر از آنچه كه است تلقي مي كند (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
تعريف نظري اختلال شخصيت خودشيفتگي: الگوي نافذ فقدان هم حسي كه در اوايل بزرگسالي شروع شده و در زمينه هاي گوناگون خصوصيات زير را دارا مي باشد. 1- احساس خودبزرگ بينانه 2- اشتغال ذهني با تخيل موفقيت و قدرت استعداد 3- نيازمند تمجيد افراطي 4- استعمارگر در روابط بين فردي 5- حسادت به ديگران 6- نگرش و رفتارهاي خودخواهانه و پرنخوت (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
اختلال شخصيت اجتنابي: الگوي نافذ مهارشدگي، احساس بي كفايتي و حساسيت مفرط كه در اوايل بزرگسالي شروع مي شود حداقل 4 ويژگي از خصوصيات زير را دارا مي باشد. 1- اجتناب از فعاليت هاي شغلي كه مستلزم تماس با ديگران است. 2- بدون اعتماد به اينكه مورد محبت قرار گيرد ميل به معاشرت ندارد. 3- به جهت ترس از شرمساري و مورد تمسخر شدن در روابط صميمانه محدوديت نشان مي دهد. 4- اشتغال ذهني با طرد شدن از جانب ديگران دارد. 5- به جهت احساس بي كفايتي از موقعيت هاي بين فردي تازه حالتي مهار شده دارد. 6- خود را از نظر اجتماعي نالايق مي داند. 7- در اقدام به ريسك شخصي در فعاليت هاي تازه بدليل احساس شرمندگي بسيار مردد است (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
تعريف نظري اختلال شخصيت وابسته: نياز عميق به مورد مراقبت شدن و ترس از جدائي كه در اوايل بزرگسالي شروع مي شود حداقل 5 ويژگي از خصوصيات زير را دارا مي باشد. 1- بدون راهنمايي قادر به تصميم گيري نيست. 2- احتياج دارد كه ديگران مسئوليت همه زمينه هاي مهم زندگي اورا بر عهده بگيرند. 3- در ابراز مخالفت با ديگران دچار اشكال است. 4- به تنهايي قادر به شروع برنامه ها و انجام كار نمي باشد. 5- در جلب محبت و حمايت ديگران افراط مي كند. 6- موقع تنهايي احساس ناراحتي و درماندگي مي كند. 7- وقتي رابطه اش با ديگري به هم مي خورد فوراً به حامي ديگري بعنوان منبع مراقبت روي مي آورد. 8- اشتغال ذهني با ترس از رها شدن دارد (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
تعريف نظري اختلال شخصيت وسواسي: الگوي نافذ اشتغال ذهني با نظم و ترتيب، كمال طلبي كه در اوائل بزرگسالي شروع مي شود و حداقل 4 ويژگي از خصوصيات زير را دارد. 1- اشتغال ذهني با جزئيات اصول و ترتيب كه نكته اساسي فعاليت گم مي شود. 2- كمال طلبي 3- علاقمندي مفرط به كار و كارائي 4- در امور اخلاقي جدي و وظيفه شناس است. 5- از بدور انداختن اشياء بي ارزش و فرسوده ناتوان است. 6- ترديد در واگذاري امور به ديگران. 7- خست در خرج پول براي خود يا ديگران. 8- ابراز سرسختي و عدم انعطاف پذيري (انجمن روانپزشکان امریکا، 1391).
تعاریف عملیاتی
اختلالات شخصیت: منظور از اختلالات شخصیت، نمره ای است که هر کدام از والدین در زیرمقیاس های مربوط به اختلالات شخصیت از پرسشنامه چند محوري باليني ميلون سه (MCMI-III) دریافت می کنند.